بررسی جامعه شناختی ازدواج موقت

چکیده

ازدواج موقت یک راه حل دینی برای مدیریت نیازهای افراد است که دلالت های اجتماعی فرهنگی آن در جامعه اسلامی مطرح شده است و دارای نکات ریز و حساس فقهی است. ازدواج موقت در شرایطی قابل تجویز است، اما این حکم در شرایط اجتماعی کنونی باعث شکل گیری دو رویکرد شده است؛ رویکرد موافقان و رویکرد مخالفان. عده‌ای از کارشناسان، رواج ازدواج موقت را باعث شیوع فساد بیشتر در سطح جامعه و برخی دیگر ترویج و تشویق به ازدواج موقت را تنها راه جلوگیری از روابط آزاد و بدون قید و شرط روزافزون کنونی و جلوگیری از شیوع بیماری های مختلف مانند ایدز دانسته اند. در حال حاضر ازدواج موقت تبدیل به یک موضوع صرفا جنسی شده است و از آن معنای بی بند و باری استفاد می شود که در آن زن به مثابه یک کالای جنسی دیده می شود و می توان گفت در جامعه نیز یک امر جنسیتی است و ازدواج موقت را به نفع مردان می دانند، درواقع وقتی صحبت از ازدواج موقت می شود، آن را به مردانی نسبت می دهند که خواهان ایجاد رابطه با جنس مخالف هستند و تقیدات دینی دارند.

در طرف دیگر ماجرا از زنانی صحبت می‌شود که در شرایط نامساعدی به سر می برند مانند زنان سرپرست خانوار، افزایش فقر و بیکاری زنان، زنان بیوه و مطلقه و …  . با کمی تامل به نظر می‎رسد که چنین دیدگاه هایی نمی‌تواند تمام واقعیت را پوشش دهد و شامل همه افرادی که خواستار ازدواج موقت هستند نمی باشد در نتیجه نیازمند آن هستیم تا تصویر واقع بینانه تری داشته باشیم چرا که بنظر می رسد پیامدهای ازدواج موقت برای گروه های مختلف جامعه می تواند متفاوت باشد اما متاسفانه خلا وجود تحقیقات سنخ شناسانه سبب شده است که درک درستی از واقعیت های اجتماعی شکل نگیرد و ابهامات و چالش هایی وجود داشته باشد؛ چه در حوزه مسئولان و متولیان امور و چه در حوزه عامه مردم.

اگر مسئولان نسبت به این موضوع، به درستی توجیه نشده باشند و ابعاد مفهومی آن را درک نکرده باشند، نمی‌توانند سیاست درستی را اتخاذ کنند. در خصوص ازدواج موقت می توان سیاست تجویز، تشویق و یا اعمال محدودیت را به کار گرفت. لذا این مطالعه بدین منظور هدف خود را شناسایی انواع ازدواج موقت و سنخ شناسی آن قرار داده است تا به درک و فهم عمیق تری نایل شود. در این نوشتار ضمن بررسی جامعه شناختی ازدواج موقت، به سنخ شناسی ازدواج موقت، بررسی قوانین در حوزه ازدواج موقت و در نهایت ارائه راهبردها و پیشنهادهایی پرداخته می‌شود.

واژگان کلیدی: آسیب شناسی ازدواج موقت، پیامدهای ازدواج موقت، بررسی جامعه شناختی ازدواج دائم.