معرفی و ویژگی‌های روش دلفی
این روش که در دهه ۱۹۶۰ ایجاد شد تکنیکی است برای کمک به ساخت سناریوهای حال و آینده در زمینه موضوعات خاص با کمک متخصصان. این روش به اجماع بین شرکت کنندگان بر اساس نظرات ناشی از تجربیات و دیدگاه‌های مختلف و در نهایت ایجاد یک سناریوی مشترک، کمک می‌کند. نام دلفی از معبد معروف آپولو در دلفی گرفته شده است جایی که کاهنان می توانستند آینده انسان‌ها را از طریق مراسم‌های جادویی پیش‌بینی کنند. تئودور جی. گوردون در کتاب روش‌شناسی آینده پژوهی منشأ این روش را از آزمایشگاه تحقیقاتی رند در دهه ۱۹۶۰ میلادی در سانتا مونیکا در کالیفرنیا می‌داند. در این مکان ها عمدتا به مسائل سیاسی و نظامی در مورد توسعه فناوری می پرداختند. هدف استفاده از روش دلفی شناسایی بیش ترین سناریوهای ممکن حول یک موضوع خاص بر اساس دانش متخصصان است. گوردون و جاستو، اقدامات دلفی را:
- به عنوان گردهمایی مجدد متخصصان از حوزه های مختلف
- برای تمرکز بر یک موضوع خاص و
- اشتراک نظرات
- تا رسیدن به اجماع و ایجاد یک مسیر ممکن و مشترک توصیف می کنند.
لیندمن اشاره می کند که این روش، راهی است برای:
- ترکیب نظرات مختلف کارشناسان
- از طریق استفاده از یک سری سوالات
- به منظور ایجاد اجماع و از بین بردن هر گونه نظرات متناقض.
پیل این روش را برای مواردی که هیچ وسیله ای برای تأیید پیش بینی ندارند و برای شناسایی گسست‌ها یا نوآوری در یک زمینه خاص دانش ایده آل می‌داند.
روش دلفی را می توان برای کمک به ساخت سناریوهای حال یا آینده در مورد موضوعات خاص، با در نظر گرفتن انواع احتمالات مورد استفاده قرار داد. این روش می تواند نتایج بهتری را تحت شرایط ذیل به ارمغان بیاورد:
1- مشکلی را نمی‌توان با اقدامات تحلیلی حل کرد
2- متخصصان دعوت شده برای مشارکت دارای تجربیات متنوعی هستند
3- اندازه گروه متخصصان (یا موقعیت جغرافیایی آن‌ها) منجر به سخت شدن ملاقات حضوری می‌شود.
کاربست این روش زمانی جالب‌تر است که کارشناسان حوزه های مختلف دیدگاه های متفاوتی را ارائه دهند. به عنوان مثال، اگر موضوع بحث مقابله با تروریسم در پنج سال آینده باشد یا بحث و تبادل نظر متخصصان امنیت مرزی، امنیت فرودگاه ها و مواد منفجره و نیز متخصصان روابط بین الملل، جنبش‌های فرهنگی و مذهبی.
در مورد سناریوهای احتمالی گوردون سه نوع قضاوت وابسته به موقعیت را از روش دلفی قابل استخراج می داند: ۱- پیش بینی تحولات آینده، به عنوان مثال “سناریوی توسعه شبکه اجتماعی در ۱۰ سال آینده”. ۲- پیش‌بینی احتمالات یک رویداد در آینده و توصیه‌های مرتبط. به‌عنوان مثال «امکان تعیین تاریخ دقیق فرود انسان بر مریخ» و ۳- راه‌هایی برای دستیابی یا جلوگیری از موقعیت‌های آینده.
به منظور تفهیم بهتر کاربرد روش دلفی، اقدامات این روش با هدف ترسیم سناریوهای احتمالی در مورد یک موضوع مورد نظر ارائه می‌شود:
مرحله نخست: انتخاب و دعوت از کارشناسان متخصص. این موضوع می‌تواند کلید موفقیت این روش باشد، زیرا نتایج حاصل شده از این روش، مستقیماً به دانش متخصصان در مورد موضوع و همکاری بین همه افراد درگیر بستگی دارد. ضروری است افرادی که می‌توانند به شیوهای مختلف در تحقیق کمک کننده باشند، مشارکتی فعال داشته باشند. گوردون و تئودور، استفاده از ۱۵ تا ۳۵ متخصص را بدین منظور پیشنهاد می‌کنند.
مرحله دوم: پیاده سازی روش دلفی. هدف این روش دستیابی به اجماع بین متخصصان در مورد یک موضوع خاص به منظور ایجاد ارائه یک سناریو است. مهم است که هر یک از شرکت‌کنندگان از هویت سایر متخصصان مطلع نباشند تا نظرات کاملاً رسمی و غیرشخصی باقی بمانند. دانستن هویت یک متخصص مشهور در سراسر جهانی،می تواند باعث تغییر در ابراز نظرات باشد. برای مثال، در طول تحقیق تمامی تماس‌ها و نمایش نظرات می‌تواند از طریق پست الکترونیکی صورت گیرد.
مرحله سوم: تمام پاسخ ها و نظرات برای دور دوم تجزیه و تحلیل جمع می‌شوند. انتظار می رود که در این مرحله تمام استدلال ها بر یک اجماع مرکزی متمرکز باشد. در صورت لزوم موضوعات خاصی را می‌توان در سطح عمیق تری از اطلاعات و جزئیات بررسی کرد.
مرحله چهارم: در این مرحله محقق یا محققین تمامی پاسخ ها، نظرات، اعتیادها و نظرات مراحل قبل را برای تحلیل محتوا جمع آوری کرده و سند نهایی در تشریح سناریوی آینده تهیه می‌شود. بنابراین همانطور که بیان شد روش دلفی با هدف دستیابی به نتایج بدیع و به دور از جهت گیری‌های ذهنی و تأثیرپذیر از قبل به وسیله نظرات جمعی ابداع شده و برای خلق سناریوهای آینده بسیار کاربردی است. هرچند که میزان تناسب روش برای حل مسأله به شرایط آن وابستگی زیادی دارد. بنابراین، هرچند کاربست این روش برای همه مسائل جامعیت ندارد اما براساس مقایسه میان مزایای روش دلفی نسبت به معایبش و همخوانی با شرایط حل مساله می تواند یکی از بهترین روش های تحقیق در مسیر آینده پژوهشی باشد.
